කෝරි චක්‍රය සහ ගර්ටි කෝරි: ශරීරයේ බලශක්ති ප්‍රතිචක්‍රීකරණය හෙළි කළ අප්‍රකට වීරවරිය 💎

අප ජීවත් වන සෑම මොහොතකම, අපගේ ශරීරය අඛණ්ඩව ක්‍රියාත්මක වීමට බලශක්තිය අවශ්‍ය වේ. හුස්ම ගැනීම, සිතීම, චලනය වීම - මේ සියල්ලටම ශක්තිය අත්‍යවශ්‍යයි. නමුත් මෙම ශක්තිය නිපදවන්නේ කෙසේද? එය එක් තැනක සිට තවත් තැනකට ගමන් කරන්නේ කෙසේද? මෙම මූලික ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු සැපයීමට පුරෝගාමී වූ, එහෙත් බොහෝ දෙනා නොදන්නා විද්‍යාඥවරියක් සිටී. ඇය තමයි නොබෙල් ත්‍යාගලාභී ගර්ටි තෙරේසා කෝරි (Gerty Theresa Cori) 🤩. ඇයගේ සොයාගැනීම් අපගේ ශරීරයේ බලශක්ති පරිවෘත්තීය ක්‍රියාවලිය පිළිබඳ අපගේ අවබෝධය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් කළා. මෙම විස්මිත කතාව Online Thaksalawa ඔස්සේ ඔබට ගෙන එනවා.

ගර්ටි කෝරිගේ මුල් දිවිය සහ අධ්‍යාපනය 🎓

ගර්ටි කෝරි, 1896 දී ඔස්ට්‍රියා-හංගේරියාවේ ප්‍රාග් නගරයේ උපත ලැබුවා. ඇය කුඩා කල සිටම විද්‍යාවට සුවිශේෂී ඇල්මක් දැක්වූවා. එවකට කාන්තාවන්ට විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයට පිවිසීම ඉතා දුෂ්කර කාර්යයක් වුවද, ඇය සිය අධිෂ්ඨානයෙන් වෛද්‍ය විද්‍යාව හැදෑරීමට තීරණය කළා. 1914 දී ප්‍රාග්හි චාල්ස් විශ්වවිද්‍යාලයේ වෛද්‍ය විද්‍යාලයට ඇතුළත් වූ ඇය, එහිදී තම අනාගත සැමියා සහ විද්‍යාත්මක සහකරු වූ කාල් කෝරි (Carl Cori) හමුවුණා. ඔවුන් දෙදෙනාම 1920 දී වෛද්‍ය උපාධිය ලබාගත් අතර, විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ සඳහා වූ ඔවුන්ගේ පොදු ආශාව ඔවුන්ව එකට බැඳ තැබුවා.

අභියෝග මැදින් ගොඩනැඟුණු විද්‍යාත්මක ගමන 🚀

විවාහයෙන් පසු, ඔවුන් දෙදෙනාම එක්සත් ජනපදයට සංක්‍රමණය වූයේ විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ සඳහා වඩා හොඳ අවස්ථා සොයාගෙනයි. කෙසේ වෙතත්, ගර්ටි කෝරිට එහිදීද බොහෝ අභියෝගවලට මුහුණ දීමට සිදුවුණා. කාන්තාවක් ලෙස ඇයට පර්යේෂණ තනතුරු ලබා ගැනීම අතිශයින් දුෂ්කර වූ අතර, බොහෝ විට ඇයගේ සැමියාට වඩා අඩු වැටුපක් සහ පහත් තනතුරු ලැබුණා. නමුත් මේ කිසිවක් ඇයව අධෛර්යමත් කළේ නැහැ. ඇය සහ කාල් එක්ව, මාංශ පේශිවල සහ අක්මාවේ කාබෝහයිඩ්‍රේට් පරිවෘත්තීය ක්‍රියාවලිය පිළිබඳ ගැඹුරු පර්යේෂණ ආරම්භ කළා.

"කෝරි චක්‍රය" සොයාගැනීම 🔬

ඔවුන්ගේ කැපී පෙනෙන සොයාගැනීම වූයේ "කෝරි චක්‍රය" (Cori Cycle) ලෙසින් අද හැඳින්වෙන ක්‍රියාවලියයි 🔬. සරලව කිවහොත්, අපගේ මාංශ පේශිවලට දැඩි ව්‍යායාමයකදී ඔක්සිජන් ප්‍රමාණවත් නොවන විට, ග්ලූකෝස් (සීනි) බිඳ දමා ශක්තිය නිපදවනවා. මෙම ක්‍රියාවලියේදී අතුරු ඵලයක් ලෙස ලැක්ටේට් (Lactate) නම් රසායනික ද්‍රව්‍යයක් නිපදවෙනවා. සාමාන්‍යයෙන්, මෙම ලැක්ටේට් ශරීරයට විෂ සහිත විය හැකි නමුත්, කෝරි යුවළ සොයාගත්තා අක්මාවට මෙම ලැක්ටේට් නැවත ග්ලූකෝස් බවට පරිවර්තනය කළ හැකි බව. ඉන්පසු මෙම අලුතින් නිපදවූ ග්ලූකෝස් නැවතත් මාංශ පේශි වෙත යවා ශක්තිය සඳහා භාවිතා කළ හැකි බව 💡.

කෝරි චක්‍රය මගින් ශරීරය තුළ ශක්තිය ප්‍රතිචක්‍රීකරණය වන ආකාරය.

මෙය හරියට ශරීරය තුළ සිදුවන පුදුමාකාර "බලශක්ති ප්‍රතිචක්‍රීකරණ පද්ධතියක්" වගෙයි. මෙම සොයාගැනීම මගින්, මාංශ පේශි සහ අක්මාව අතර සිදුවන ශක්ති හුවමාරුව පිළිබඳව මෙන්ම, දියවැඩියාව වැනි පරිවෘත්තීය රෝග තත්ත්වයන් අවබෝධ කර ගැනීමටත්, ඒවාට ප්‍රතිකාර ක්‍රම සංවර්ධනය කිරීමටත් අතිමහත් පිටුවහලක් ලැබුණා. ගර්ටි කෝරි සහ ඇගේ සැමියා ග්ලයිකෝජන් (Glycogen) බිඳ දමන සහ සංස්ලේෂණය කරන ප්‍රධාන එන්සයිමයක් වන ග්ලූකෝස්-1-පොස්පේට් (Glucose-1-phosphate) ද සොයාගත්තා. මෙම සුවිශේෂී දැනුම ලබා ගැනීමට Online Thaksalawa සමඟ සම්බන්ධ වන්න.

නොබෙල් ත්‍යාගයෙන් පිදුම් ලැබීම සහ උරුමය ✨

මෙම අසහාය සොයාගැනීම් වෙනුවෙන්, ගර්ටි කෝරි සහ කාල් කෝරි 1947 දී කායික විද්‍යාව හෝ වෛද්‍ය විද්‍යාව සඳහා වූ නොබෙල් ත්‍යාගය (Nobel Prize), බර්නාඩෝ හවුසේ (Bernardo Houssay) සමඟ සමගාමීව දිනාගත්තා. ගර්ටි කෝරි මෙම ත්‍යාගය දිනාගත් පළමු ඇමරිකානු කාන්තාව මෙන්ම, කායික විද්‍යාව හෝ වෛද්‍ය විද්‍යාව සඳහා නොබෙල් ත්‍යාගය දිනාගත් ලොව පළමු කාන්තාව බවට පත් වුණා 💎. ඇයගේ ජයග්‍රහණය විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයේ කාන්තාවන්ට නව මාවත් විවර කළ සන්ධිස්ථානයක් වුණා.

ගර්ටි කෝරිගේ කතාව අපට පෙන්වා දෙන්නේ, විද්‍යාවේ දියුණුවට ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය, ජාතිය හෝ සමාජ තත්ත්වය බාධාවක් නොවන බවයි. ඇයගේ නොපසුබට උත්සාහය, කැපවීම සහ විද්‍යාත්මක කුතුහලය නිසා ඇය මානව වර්ගයාට අතිමහත් සේවයක් ඉටු කළා. ඇයගේ සොයාගැනීම් අදටත් ජීව රසායන විද්‍යාව, කායික විද්‍යාව සහ වෛද්‍ය විද්‍යාව යන ක්ෂේත්‍රවල මූලික පාඩම් ලෙස උගන්වනු ලබනවා. Online Thaksalawa හරහා මෙවැනි සුවිශේෂී චරිත පිළිබඳව තවදුරටත් ඉගෙන ගන්න.

ගර්ටි කෝරිගේ ජීවිතය හා සොයාගැනීම් අපට මතක් කර දෙන්නේ, සමහර විට ශ්‍රේෂ්ඨතම සොයාගැනීම් කරන්නේ එතරම් ප්‍රසිද්ධ නොවූ, නමුත් අතිශයින් කැපවූ විද්‍යාඥයන් විසින් බවයි. ඇයගේ කතාව විද්‍යාවට ඇල්මක් දක්වන ඕනෑම කෙනෙකුට, විශේෂයෙන්ම තරුණ කාන්තාවන්ට විශාල ආශ්වාදයක් ලබා දෙනු නොඅනුමානයි. ඇයගේ උරුමය අදටත් අපගේ ශරීරයේ රහස් තේරුම් ගැනීමට අපට උපකාරී වන අතර, එය සැබවින්ම විද්‍යාවේ නොනැමෙන ආත්මයේ සංකේතයකි 🥳.

මෙම ලිපිය ඔබට ප්‍රයෝජනවත් වූවාද? එසේනම්,

ඔබේ අදහස් Comment කරන්න. 💬
මිතුරන් සමඟ Share කරන්න. 🚀
තවත් මෙවැනි ලිපි සඳහා Online Thaksalawa සමඟ රැඳී සිටින්න. 📚