සඳ මත මිනිසාගේ පළමු පියවර පිටුපස සිටි නොපෙනෙන වීරවරිය: මාග්‍රට් හැමිල්ටන් 🚀

අභ්‍යවකාශය ජයගැනීම මිනිසාගේ දීර්ඝ කාලීන සිහිනයක් විය. 1969 ජූලි 20 වන දින ඇපලෝ 11 යානය සඳ මත සාර්ථකව ගොඩබැසීමත් සමඟ එම සිහිනය යථාර්ථයක් බවට පත් විය. 🤩 නමුත් මෙම දැවැන්ත ජයග්‍රහණය පිටුපස සිටි නොපෙනෙන වීරවරියක් සිටින බව ඔබ දන්නවාද? ඇය තමයි මාග්‍රට් හැමිල්ටන් (Margaret Hamilton). ඇගේ අසමසම දායකත්වය නොතිබුණා නම්, සඳ මත මිනිසාගේ පළමු පියවර තැබීම සිහිනයක්වම පැවතිය හැකිව තිබුණා. 💡 ඇගේ කතාව Online Thaksalawa ඔබට ගෙන එන්නේ, නොපසුබට උත්සාහය සහ නවෝත්පාදනය තුළින් විශ්මයජනක දේ අත්කරගත හැකි ආකාරය පෙන්වා දීමටයි.

මාග්‍රට් හැමිල්ටන්ගේ මුල් දිවිය සහ නාසා (NASA) වෙත පිවිසීම

මාග්‍රට් හැමිල්ටන් 1936 දී ඉන්ඩියානා හි උපත ලැබුවා. ඇය මිචිගන් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් ගණිතය පිළිබඳ උපාධියක් ලබා ගත්තා. ඇගේ මුල් කාලීන සිහිනය වූයේ ගණිත මහාචාර්යවරියක් වීමයි. නමුත් දෛවය ඇය වෙනුවෙන් වෙනත් මාවතක් සකස් කර තිබුණා. 1960 දශකයේ මුල් භාගයේදී, ඇය MIT (Massachusetts Institute of Technology) හි මිනුම් උපකරණ පිළිබඳ රසායනාගාරයට (Instrumentation Laboratory) සම්බන්ධ වුණා. එහිදී ඇයට අභ්‍යවකාශ මෙහෙයුම් සඳහා මෘදුකාංග සංවර්ධනය කිරීමේ අභියෝගාත්මක කාර්යයට මුහුණ දීමට සිදු වුණා. 🔬

නොපැවති ක්ෂේත්‍රයක් නිර්මාණය කිරීම: මෘදුකාංග ඉංජිනේරු විද්‍යාව

එකල "මෘදුකාංග ඉංජිනේරු විද්‍යාව" (Software Engineering) යන වචනයක්වත් පැවතියේ නැහැ. මෘදුකාංග සංවර්ධනය බොහෝ විට "කලාවක්" ලෙස මිස විධිමත් විද්‍යාවක් ලෙස සලකනු ලැබුවේ නැහැ. පරිගණක ඉතා විශාල වූ අතර, ඒවායේ මතක ධාරිතාව අද අප භාවිත කරන කුඩාම ස්මාර්ට් ජංගම දුරකථනයකටත් වඩා අඩුයි. (ඇපලෝ යානයේ පරිගණකයේ මතක ධාරිතාව කිලෝබයිට් 72ක් පමණක් වූ බව සඳහන් කළ හැකියි). අභ්‍යවකාශ යානයක් සඳහා මෘදුකාංග ලිවීම යනු සම්පූර්ණයෙන්ම නව ක්ෂේත්‍රයක්. එයට අතිශය නිරවද්‍යතාවයක්, විශ්වසනීයත්වයක් සහ ඕනෑම දෝෂයක් හඳුනාගෙන නිවැරදි කිරීමේ හැකියාවක් අවශ්‍ය වුණා. මන්දයත්, අභ්‍යවකාශයේදී දෝෂයක් නිවැරදි කිරීමට අවස්ථාවක් නොලැබෙන නිසා. මාග්‍රට් සහ ඇගේ කණ්ඩායම මුහුණ දුන්නේ මීට පෙර කිසිවෙකු නොකළ, මිනිසුන්ගේ ජීවිත මත රඳා පැවතුණු, අතිශය සංකීර්ණ කාර්යයකටයි. 🌍 ඔවුන්ට කිසිදු පූර්වාදර්ශයක් හෝ මාර්ගෝපදේශයක් තිබුණේ නැහැ.

ඇපලෝ මෙහෙයුමේදී මාග්‍රට්ගේ සුවිශේෂී දායකත්වය

මාග්‍රට් හැමිල්ටන්ගේ විශිෂ්ටත්වය ප්‍රකට වන්නේ මෙතැනදීයි. ඇය "මෘදුකාංග ඉංජිනේරු විද්‍යාව" (Software Engineering) යන පදය මුලින්ම හඳුන්වා දුන්නා. ඇය විශ්වාස කළේ මෘදුකාංග සංවර්ධනය ද දෘඪාංග (hardware) සංවර්ධනය මෙන් විධිමත් විනයක් සහිත ඉංජිනේරු ක්ෂේත්‍රයක් විය යුතු බවයි. ඇය ඇපලෝ යානයේ ගුවන් පාලන මෘදුකාංගය (on-board flight software) සංවර්ධනය කිරීමට නායකත්වය දුන්නා. මෙම මෘදුකාංගය, එකවර කාර්යයන් කිහිපයක් ඉටු කිරීමට (asynchronous processing), දෝෂ හඳුනාගෙන ඒවා නිවැරදි කිරීමට (error detection and recovery), සහ ඉතා වැදගත් කාර්යයන්ට ප්‍රමුඛත්වය දීමට (priority scheduling) හැකි වන පරිදි නිර්මාණය කර තිබුණා. 🤖 ඇය සහ ඇගේ කණ්ඩායම, අදටත් මෘදුකාංග සංවර්ධනයේදී භාවිත වන වැදගත් සංකල්ප රැසක් හඳුන්වා දුන්නා. උදාහරණයක් ලෙස, "Human-in-the-loop" සංකල්පය යටතේ, පරිගණකය දෝෂයක් හඳුනාගත් විට එය මිනිස් ක්‍රියාකරුවෙකුට දැනුම් දී, තීරණයක් ගැනීමට අවස්ථාව ලබා දෙන ආකාරය ඇය සැලසුම් කළා. මෙය අභ්‍යවකාශ මෙහෙයුම් වැනි තීරණාත්මක අවස්ථාවලදී අතිශයින් වැදගත් වුණා. ඇගේ අදහස් අදටත් Online Thaksalawa හරහා අධ්‍යාපනය ලබන ඔබට තාක්ෂණික ක්ෂේත්‍රයේ නවෝත්පාදනයන් තේරුම් ගැනීමට උපකාරී වේ.

ඇපලෝ 11 ගොඩබෑම බේරාගත් ආශ්චර්යය

ඇපලෝ 11 සඳ මත ගොඩබසින මොහොතේ ඇති වූ තීරණාත්මක සිදුවීමක් ඇගේ දායකත්වයේ වටිනාකම මනාව පෙන්වා දෙනවා. ගොඩබෑමට මොහොතකට පෙර, යානයේ රේඩාර් පද්ධතිය අනවශ්‍ය ලෙස ක්‍රියාත්මක වීම නිසා පරිගණකයට අනවශ්‍ය දත්ත ප්‍රවාහයක් ලැබී, අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් වුණා. ගොඩබෑමේ මොහොතේදී පරිගණකයේ භාරය 100% ඉක්මවා ගියා. බොහෝ දෙනෙක් සිතුවේ ගොඩබෑම අවලංගු කළ යුතු බවයි. නමුත් මාග්‍රට්ගේ කණ්ඩායම විසින් නිර්මාණය කරන ලද මෘදුකාංගය, තීරණාත්මක කාර්යයන්ට (ගොඩබෑමට) ප්‍රමුඛත්වය දෙමින්, අනවශ්‍ය කාර්යයන් පසෙකට දමා, පද්ධතිය කඩා වැටීමෙන් වළක්වා ගත්තා. මෙය ඇගේ මෘදුකාංගයේ ස්ථාවරත්වය සහ බුද්ධිමත් සැලසුම නිසා සිදු වූ ආශ්චර්යයක්. 🥳 මෙම සිදුවීමෙන් පසු, ඇපලෝ 11 ගුවන් නියමු බස් ඕල්ඩ්‍රින් පැවසුවේ "අපේ මෘදුකාංගය අපව බේරා ගත්තා" කියායි. මෙම සිදුවීම NASA ඉතිහාසයේ වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් විය.

මාග්‍රට් හැමිල්ටන්ගේ උරුමය සහ නූතන ලෝකයට බලපෑම

මාග්‍රට් හැමිල්ටන්ගේ වැඩ කටයුතු නූතන මෘදුකාංග සංවර්ධනයට අතිමහත් බලපෑමක් එල්ල කළා. ඇය මෘදුකාංග විශ්වසනීයත්වය, දෝෂ ඉවසීම (fault tolerance) සහ දැඩි පද්ධති සැලසුම් කිරීමේ මූලධර්මවල පුරෝගාමිනියක්. ඇගේ ක්‍රමවේදයන් සහ දර්ශනය අදටත් විවේචනාත්මක පද්ධති (critical systems) සංවර්ධනය සඳහා පදනම සපයනවා. අද අප භාවිත කරන ගුවන් ගමන් පාලන පද්ධති, න්‍යෂ්ටික බලාගාර පාලන පද්ධති, වෛද්‍ය උපකරණ, සහ අනෙකුත් ජීවිතාරක්ෂක පද්ධතිවල පදනම ඇගේ වැඩ කටයුතු මගින් තැබුණා. ඇය 2016 දී එක්සත් ජනපදයේ ඉහළම සිවිල් සම්මානය වන ජනාධිපති නිදහස් පදක්කම (Presidential Medal of Freedom) දිනා ගත්තා. ඇය කාන්තාවන්ට සහ ගැහැණු ළමයින්ට විද්‍යාව, තාක්ෂණය, ඉංජිනේරු විද්‍යාව සහ ගණිතය (STEM) ක්ෂේත්‍රවලට පිවිසීමට මහත් ආශ්වාදයක් ලබා දුන්නා. ඇගේ කතාවෙන් පෙනී යන්නේ, අධිෂ්ඨානය, දැක්ම සහ නව්‍යකරණය තුළින් ඕනෑම අභියෝගයක් ජයගත හැකි බවයි. ✨ Online Thaksalawa හරහා මෙවැනි ආශ්වාදජනක කතා තවදුරටත් ගෙන ඒමට අපි බලාපොරොත්තු වෙමු.

නිගමනය

මාග්‍රට් හැමිල්ටන් යනු තාක්ෂණික ලෝකයේ නොපෙනෙන වීරවරියන් අතරින් එක් අයෙක් පමණයි. ඇගේ කතාව අපට කියාපාන්නේ, විශාල ජයග්‍රහණ පිටුපස බොහෝ විට නොදන්නා, කැපවූ පුද්ගලයන් සිටින බවයි. ඇගේ දැක්ම සහ නොපසුබට උත්සාහය නිසා අද අපට වඩාත් විශ්වාසදායක සහ ශක්තිමත් මෘදුකාංග පද්ධති ගොඩනගා ගැනීමට හැකි වී තිබෙනවා. ඇගේ දායකත්වය නූතන පරිගණක විද්‍යාවේ වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් ලෙස සලකනු ලබන අතර, ඇය අප සැමට විශිෂ්ට ආදර්ශයක් සපයයි. 💎 ඇය වැනි චරිත පිළිබඳව තවදුරටත් අධ්‍යයනය කිරීමෙන් ඔබට ICT ක්ෂේත්‍රයේ සැඟවුණු නිධානයන් සොයා ගැනීමට හැකි වේවි. Online Thaksalawa සැමවිටම මෙවැනි දැනුම බෙදා ගැනීමට කැපවී සිටී.

මෙම ලිපිය ඔබට ප්‍රයෝජනවත් නම්, එය මිතුරන් අතර බෙදා ගැනීමට අමතක කරන්න එපා! 🚀

ඔබගේ අදහස් සහ යෝජනා පහතින් දක්වන්න. Online Thaksalawa සමඟ එක්ව දැනුම සොයා යමු!