ඇලන් ටියුරින්: නූතන පරිගණක විද්‍යාවේ පියා සහ AI පුරෝගාමියා

අද අප භාවිතා කරන ස්මාර්ට්ෆෝන්, පරිගණක, සහ කෘත්‍රිම බුද්ධිය (AI) වැනි තාක්ෂණයන්හි මූලාරම්භය කුමක්දැයි ඔබ කවදා හෝ සිතා තිබෙනවාද? 🤩 මේ සියල්ලේ පදනම දැමූ, එහෙත් බොහෝ දෙනා නොදන්නා අසහාය විද්‍යාඥයෙකු සිටී. ඔහු ඇලන් ටියුරින් (Alan Turing) යි. දෙවන ලෝක යුද්ධයේ ගමන් මඟ වෙනස් කර, නූතන පරිගණක විද්‍යාවට සහ කෘත්‍රිම බුද්ධියට අඩිතාලම දැමූ මේ බුද්ධිමතාගේ කතාව සැබවින්ම පුදුමාකාරය. 🔬 Online Thaksalawa ඔබ වෙත ගෙන එන මේ ලිපියෙන්, ඔහුගේ අසිරිමත් ජීවිතය සහ දායකත්වය පිළිබඳව ගැඹුරින් සොයා බලමු.

ටියුරින් යන්ත්‍රය සහ පරිගණක විද්‍යාවේ අඩිතාලම

1912 දී එංගලන්තයේ උපත ලැබූ ඇලන් මැතිසන් ටියුරින් කුඩා කල සිටම ගණිතය හා තර්ක ශාස්ත්‍රය කෙරෙහි සුවිශේෂී දක්ෂතා දැක්වීය. කේම්බ්‍රිජ් විශ්වවිද්‍යාලයේදී ඔහු සිය බුද්ධිය තවදුරටත් ඔප් නංවා ගත්තේය. 1936 දී, ඔහු "On Computable Numbers" නම් තම විප්ලවීය පත්‍රිකාව ඉදිරිපත් කළේය. මෙහිදී ඔහු "ටියුරින් යන්ත්‍රය" (Turing Machine) නම් වූ න්‍යායාත්මක ආකෘතියක් හඳුන්වා දුන්නේය. 💎 මෙය අද අප දකින ඕනෑම පරිගණකයක මූලික ක්‍රියාකාරිත්වය පැහැදිලි කරන වියුක්ත ආකෘතියකි. සරලව කිවහොත්, ඕනෑම ගණනය කළ හැකි කාර්යයක් විසඳිය හැකි ආකාරය පිළිබඳ විශ්වීය සංකල්පයක් ඔහු ඉදිරිපත් කළේය. මේ අදහස නූතන පරිගණක විද්‍යාවේ (Computer Science) සමස්ත අඩිතාලම බවට පත් විය. 🤯

දෙවන ලෝක යුද්ධයේ වීරයා: එනිග්මා කේතය බිඳහෙළීම

දෙවන ලෝක යුද්ධය ආරම්භ වීමත් සමඟ, ටියුරින්ගේ බුද්ධියට ලෝකයට අතිශය වැදගත් කාර්යභාරයක් පැවරිණි. ඔහු බ්ලෙච්ලි පාර්ක් (Bletchley Park) හි රහස්‍ය කේත කඩන මධ්‍යස්ථානයට එක් විය. නාසි ජර්මනිය ඔවුන්ගේ සන්නිවේදනයන් සඳහා "එනිග්මා" (Enigma) නම් සංකීර්ණ කේතන යන්ත්‍රයක් භාවිතා කළේය. මෙය කඩා දැමීම මිත්‍ර පාක්ෂිකයන්ට අතිශය අභියෝගයක් විය. ටියුරින් ප්‍රමුඛ කණ්ඩායම, "බොම්බේ" (Bombe) නම් විද්‍යුත් යාන්ත්‍රික යන්ත්‍රයක් නිපදවීය. 🚀 මෙය එනිග්මා කේත විකේතනය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය වේගවත් කළේය. ටියුරින්ගේ මෙම සොයාගැනීම සහ ඔහුගේ කණ්ඩායමේ වෙහෙස මහන්සි වී කරන ලද කාර්යය හේතුවෙන් මිලියන ගණනක් ජීවිත බේරා ගැනීමට හැකි වූ අතර, යුද්ධය වසර දෙකකින් පමණ කෙටි වූ බව ගණන් බලා ඇත. 🌍 මෙය මානව ඉතිහාසයේ විශාලතම බුද්ධිමය ජයග්‍රහණවලින් එකකි. ✨

කෘත්‍රිම බුද්ධියේ (AI) ආරම්භය: ටියුරින් පරීක්ෂණය

යුද්ධයෙන් පසුව, ටියුරින් පරිගණක සංවර්ධනය සහ කෘත්‍රිම බුද්ධිය (Artificial Intelligence - AI) පිළිබඳව සිය අවධානය යොමු කළේය. මැන්චෙස්ටර් විශ්වවිද්‍යාලයේදී ඔහු ලොව මුල්ම පරිගණක වැඩසටහන් කිහිපයක් නිර්මාණය කිරීමට දායක විය. 1950 දී ඔහු "Computing Machinery and Intelligence" නම් සිය සුප්‍රසිද්ධ පත්‍රිකාව ප්‍රකාශයට පත් කළේය. මෙහිදී ඔහු "යන්ත්‍රවලට සිතිය හැකිද?" (Can machines think?) යන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු සෙවීමට "ටියුරින් පරීක්ෂණය" (Turing Test) හඳුන්වා දුන්නේය. 🤖 මෙය යන්ත්‍රයකට මානව බුද්ධිය අනුකරණය කළ හැකිදැයි තීරණය කිරීමේ ක්‍රමවේදයකි. අද අප කතා කරන කෘත්‍රිම බුද්ධියේ (AI) සමස්ත සංකල්පයටම මෙය මූලික අඩිතාලම විය. 🤩

ජීවිතයේ අභියෝග සහ අසාධාරණය

ටියුරින්ගේ ජීවිතය විද්‍යාත්මක ජයග්‍රහණවලින් පිරී තිබුණද, ඔහුට විශාල අභියෝග සහ අසාධාරණයන්ට මුහුණ දීමට සිදු විය. ඔහුගේ යුද සමයේ වැඩ කටයුතු අතිශය රහස්‍ය වූ බැවින්, ඔහුගේ දායකත්වය වසර ගණනාවක් තිස්සේ මහජනයාගෙන් සැඟවී තිබුණි. ඊටත් වඩා ඛේදජනක ලෙස, 1950 දශකයේදී සමලිංගිකත්වය බ්‍රිතාන්‍යයේ අපරාධයක් ලෙස සලකනු ලැබීය. 1952 දී ටියුරින්ට සමලිංගික ක්‍රියා සම්බන්ධයෙන් චෝදනා එල්ල වූ අතර, ඔහුට රසායනික වන්ධ්‍යාකරණයට ලක්වීමට හෝ සිරගත වීමට සිදු විය. ඔහු රසායනික වන්ධ්‍යාකරණය තෝරා ගත් අතර, එය ඔහුගේ ශාරීරික හා මානසික සෞඛ්‍යයට දැඩි බලපෑමක් එල්ල කළේය. 😥 1954 දී, 41 හැවිරිදි වියේදී ඔහු සයනයිඩ් විෂවීමකින් මිය ගියේය. එය සියදිවි නසා ගැනීමක් ලෙස සැලකේ.

ඇලන් ටියුරින්ගේ අමරණීය උරුමය

ඇලන් ටියුරින්ගේ ජීවිතය සහ කාර්යය අපට උගන්වන්නේ බුද්ධියේ සහ නිර්භීතකමේ සීමාවන් නොමැති බවයි. ඔහු යුද්ධය ජයගත් වීරයෙකු පමණක් නොව, අනාගතය පිළිබඳ අපගේ දැක්ම සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් කළ දූරදර්ශී විද්‍යාඥයෙකි. අද අප භාවිතා කරන සෑම පරිගණකයක්ම, සෑම ස්මාර්ට් ජංගම දුරකථනයක්ම, සහ AI තාක්ෂණයේ සෑම දියුණුවක්ම ඔහුගේ මූලික අදහස් මත පදනම් වී ඇත. 💎 අවාසනාවකට මෙන්, ඔහුට ඔහුගේ ජීවිත කාලය තුළ ලැබිය යුතු පිළිගැනීම සහ ගෞරවය නොලැබුණි. එහෙත්, 2009 දී බ්‍රිතාන්‍ය අගමැති ගෝර්ඩන් බ්‍රවුන් විසින් ඔහුට නිල සමාවක් ලබා දුන් අතර, 2013 දී දෙවන එලිසබෙත් රැජින විසින් රාජකීය සමාවක් ද ප්‍රදානය කරන ලදී. අද ඔහු බ්‍රිතාන්‍යයේ ජාතික වීරයෙකු ලෙසත්, නූතන පරිගණක විද්‍යාවේ පියා (Father of Modern Computer Science) ලෙසත් ලොව පුරා පිළිගැනේ. 🥳 ඇලන් ටියුරින්ගේ කතාව, විද්‍යාව, අභියෝග සහ මානව අසාධාරණය පිළිබඳ කදිම නිදසුනකි. ඔහුගේ උරුමය අදටත් අපගේ ලෝකය හැඩගස්වමින් පවතී. Online Thaksalawa හරහා මේ වැනි වැදගත් තොරතුරු තවදුරටත් ඉගෙන ගන්න!

මෙම ලිපිය ඔබට ප්‍රයෝජනවත් නම්, බෙදා ගැනීමට අමතක කරන්න එපා! 🚀 ඔබේ අදහස් පහතින් දක්වන්න. Online Thaksalawa සමග රැඳී සිටින්න!